Tuitak zeini ez dio eman zer pentsatua. AEB-tan gertatzen dira halakoak. Han, beti handi, beti handien, beti handikien. Eta gerturago? Agintea duten batzuek ere zaindu beharko lukete ba sare-jarioa…

Hain famatua egin den tuit horretatik tiraka (51,2K retuit eta 162K datsegit) fokoa jarri dut The New York Timesen. Ekartzen dut blog honetara etxeko-lanak eginda izan zituen hedabide handi baten adibidea.

2016ko azaroan izan zen Trump Timesen etxe berrituan, bisitan. Orduan jakin zen, urte batzuk lehenago, Ochs/Sulzberger familiak bazituztela sinatuta printzipio batzuk. Gerta zitekeen edozerren aurrean bazuten printzipioen testu bat. Horrela zioen:

Independentzia editorialari eta The New York Times-en integritateari eutsi, eta iraunarazi egunkari independente bat moduan. Beldurrik gabe, inongo influentzietatik libro eta beti bezeroaren zerbitzura.

Timesen Alboko editore familiako Arthur Sulzberger Jr izendatu zuten egun horien bueltan, lehenengo hitzetan esan zuen: negozio digitala gura dut eraikitzea “kazetaritza anbiziotsuari eutsiz, Times-ek berezi izaten jarraitzeko”.

Kalitatezko kazetaritza egiten urteak zeramatzan Times-ek eta editore berriak gogoratu zuen kazetaritza molde hori gura zuela egiten jarraitzea, eta gehiago sakondu, irakurleak parte bihurtuz Times-en produktu eta esperientzietan.

Kazetaritza modua eraldatzeaz gain, horrela bakarrik lortu zitekeen irakurleak jasotzen zutenagatik ordaintzea. 3 milioi harpidedun zituen 2017ko otsailean Times-ek. Papereko harpidedunei (1,1 milio), gehitu behar zitzaizkien digitaleakoa (beste ia 2 milioi). Horrek esan nahi zuen historian inoiz izan dituen harpidedun gehien zituela Times-ek.

Sulzberger Jr-ekin batera etorri ziren hainbat aldaketa. Bilera batean lau puntu nabarmendu zituen:

• Sinesgaitza den posizio indartsuan gaude, nahiz eta hedabideen krisiak gogor kolpatu.
• Lankide bakoitzak behar du azkar moldatu ideia eta lan egiteko molde berrietara, edozein delarik ere enpresan duen lanpostua.
• Misioa da garrantzitsua. Enpresako bakoitzak egunerokoan izan behar du buruan eta dedikatu.
• Erakunde arraroa gara, baina zorteduna. Misioa eta negozio eredua alineatuta daude. Irakurlea jartzen dugu egiten dihardugunaren erdi-erdian. Horrela bizi behar dugu lana, gure lanpostua enpresako edozein delarik ere.

Bilera horretan Dean Baquet-ek ere hartu zuen parte. Zuzendariak:

• Inbestigazio ekipoak indartu zituen Washingtonen eta New Yorken.
• New York lantzetik nazioa lantzera pasa.
• Kobertura handiagoa ingurumenari eta genero gaiei. (Hau lankideek eskatutakoa zen 2020ari begira).

Edizioari dagokionez argi zuen Baquet-ek: “ikasi behar dugu kalitatedun edukia publikatzen, baina istorio bakoitza esku gutxiagotatik pasa ostean”. Multimediatasuna argi eta garbi agertzen da hitzotan.

Bestetik, papera gura zuen berdefinitu eta perfekzionatu. “Papera digitalaren aroan nolakoa?” Galderari erantzun behar zitzaion. Horretarako 4 irtenbide:

• Kazetaritza bisualari garrantzia handiagoa. Ez itxaron letrei. Eman irudiekin, bideoekin, bisualago…
• Oso kontuan hartu eskuko telefonoa: azkarrago eta bisualago eman istorioa.
• Audientzia globalagoetara jo (Internazionala landu).
• Istorioak kontatu formula ezberdinak erabiliz.

Aldaketa hauek, zuzendariaren iritziz, posible dira ze “Times ez dago paperari lotuta, bere printzipioei baizik. Gainera, ez bagaituzte irakurtzen zeintzuk dira printzipio horien helburuak?”

Bistan da, Times-ek formazioan inbertitua zuen ordurako eta denbora dedikatu zion aldaketari. Jakinekoa da gauetik goizera ez dagoela aldaketarik. Kazetariei eman zitzaizkien baliabideak, digitalak ekarri zuena ikas zezaten. Adibiderako, Facebook Live-eko formazioa 300 kazetarik jaso zuten eta “arrakasta espektakularra” izan zen zuzendariak esan zuenez.

Kazetariak ez dira arduratzen Times-en istorio hori non agertu behar den. Ez daude begira papereko zein lekutan doan eduki hori. Horren ardura editoreena da. Horrek, badirudi libreago uzten duela kazetariaren lana eta zalantzan jartzen du gaikako banaketa paperean zein digital edo telebistetan, nire iritziz. Hau da, batzuetan atal batzuk egongo direla eta besteetan ez. Ez da ezer gertatzen istorioak onak badira. Konbinazio batera heldu dira: markadun kazetarien lanak eta zerbitzu-kazetaritza ematen ditu Times-ek.

Dean Baquet-ek bere hitzaldian onartu zuen erredakzio guztiak bazekiela zein rol berezi eta garrantzitsu duen erakundeak. Area guztietako jendeak (erredakzio, teknologia, produktu, marketing… sinisten du New York Times independente baten. Kazetaritzak agintzen duen Times da New York Times.

Aurre-lan hori eginda bakarrik ulertu daiteke Times gogor egotea presidente aldrebes bat agintera helduta ere. Donald Trumpek munduko pertsonarik petralenak, lizunenak zirela esan zuen eta “Failing @nytimes” hasi zitzaion deitzen bere tuitetan komunikazio taldeari.

Jakinekoa da Times-ek argitaratu zituela Trumpek haizendari egin zion iruzurra eta baita jazarpen sexualeko pare bat kasu ere hauteskunde aurretik. Beharbada, nire iritzirako, gaizki egin zuena izan zen Hillary Ciltonekin larregi lerrokatzea (ez haziendakoa eta abusuena ateratzea, noski). Hauteskunde gauean bertan Clintonek alde handiz irabaziko zuela zioen azalean… eta ez, Trumpek irabazi zuen.

Hala ere, Times-ek barne ohar batean esan zien erakundeko lankideei Trump-ek irabazi eta bi egunera:

• Idatzi notiziak beldurrik eta faboritismorik gabe.
• Administrazio berriaz aurrejuzgurik gabe informatu.
• Ez dirudi elkar ulertzen direnik AEBko biztalde asko, egin dezagun gure lana gertatzen dena interpretatuz eta azalduz.

Sulzbergerrek gaineratu zuen Times sortua zela, hain zuzen ere, horrelako momentuetarako. Eta gaineratu zuen: “elkarrekin sortu dugu erredakzio digitalik onena, eta hori ere justu momentu honetarako egin genuen”.

Kanpora ere eman zuen mezua Arthur Sulzbergerrek, Jr-k eta Dean Baquet-ek: “gure lana da AEBz informatzea modu zintzoan, beldur eta faboritismorik gabe, beti ulertzen saiatuz eta lekua egiten perspektiba politiko guztiei eta baita istorioetan aterako ditugun bizi-esperientziei”.

Horrek, eragin zuen hurrengo egunetik bertatik: Harpidetzek gora egin zuten, bai paperean eta bereziki, digitalean. 132.000 harpidedun hilabete bakarrean, zeramaten harpidetza erritmoa hamarkoiztuz.

Eta beste ondorio bat ere bai. Donald Trumpi elkarrizketa egin zion Timesek. Kostata, atzera ere bota zuen-eta elkarrizketa presidente izan ostean, baina azkenean egin egin zioten:

• Galdera Sulzbergerrek: Well, thark you very much for this. Really appreciate this.
• Trump: Thank you all, very much, it is a great honor. I will say, The Times is, it is great, great American jewel. A world jewel. And I hope we can all get allong. We are looking for the same thing, and I hope we can all get along well.

Ameriketako harribitxi bat dela Times, alegia, mundu mailako harribitxia. Arrazoia, seguruen, Trumpek, nahiz eta gutxi iraun zion uste horrek.

“Hedabideek egia ezkutatzen dute. AEBrako arriskua dira. Broma baten bihurtu da The failing @nytimes. Antzeratsu @CNN. Tristea.” dio Trumpek.

Boteretik hedabideetan eragin gura duenak ez du maite hizki larrietako KAZETARITZA.

OH.: Ismael Nafríak idatzitako “La reinvención de The New York Times” liburutik aterata daude berbarik gehienak,itzulpen libre-librean blogeratuak hemen, neure iritzia tartekatuz.